Het Internationaal Gerechtshof is bevoegd voor geschillen tussen staten onderling die betrekking hebben op het internationaal recht in de ruime zin. Met misdaden tegen de mensheid heeft dit hof dus weinig te maken.

Waarschijnlijk wordt gedoeld op het Internationaal Strafhof. De werking en bevoegdheid van het Internationaal Strafhof worden beheerst door het Statuut van Rome van 17 juli 1998, in het Nederlands getiteld “Statuut van Rome inzake het Internationale Strafregister”, hierna aangeduid als “het Statuut”.

Uit het Statuut blijkt dat het Internationaal Strafhof om verschillende redenen niet bevoegd kan zijn.

Ten eerste heeft het Hof alleen rechtsmacht met betrekking tot misdaden die zijn gepleegd na de inwerkingtreding van dit Statuut (artikel 11.1 van het Statuut). De inwerking vond plaats op 1 juli 2002. De misdaden van de bende zijn uiteraard voor die datum gepleegd en dus vallen zij buiten de rechtsmacht van het Hof. In theorie is het mogelijk dat de VN een bijzonder internationaal tribunaal opricht met betrekking tot de feiten, al acht ik dat praktisch onwaarschijnlijk (om niet te zeggen onmogelijk).

Ten tweede bezit het Hof alleen rechtsmacht over natuurlijke personen. Dat blijkt uit artikel 25 van het Statuut. België kan dus als staat niet voor het Hof gedaagd worden.

Ten derde vallen de misdrijven van de bende van Nijvel volgens mij niet onder de definitie van “misdaden tegen de mensheid”. Hoe dat begrip wordt gedefinieerd is terug te vinden in artikel 7 van het Statuut. De eerste paragraaf daarvan luidt als volgt:

1. Voor de toepassing van dit Statuut wordt verstaan onder misdaad tegen de mensheid : een van de volgende handelingen, indien gepleegd als onderdeel van een wijdverbreide of stelselmatige aanval gericht tegen een burgerbevolking, met kennis van de aanval.
(a) moord;
(b) uitroeiing;
(c) slavernij;
(d) deportatie of gedwongen overbrenging van bevolking;
(e) gevangenneming of elke andere ernstige beroving van de lichamelijke vrijheid in strijd met de fundamentele regels van internationaal recht;
(f) marteling;
(g) verkrachting, seksuele slavernij, gedwongen prostitutie, gedwongen zwangerschap, gedwongen sterilisatie, of elke andere vorm van seksueel geweld van vergelijkbare ernst;
(h) vervolging van een identificeerbare groep of collectiviteit op politieke, raciale gronden of gronden betreffende nationaliteit, op etnische, culturele of godsdienstige gronden of op grond van het geslacht, zoals nader omschreven is in het derde punt, of op andere gronden die algemeen ontoelaatbaar worden geacht krachtens het internationaal recht, in verband met in dit punt bedoelde handelingen of een misdaad waarover het Hof rechtsmacht heeft;
(i) gedwongen verdwijningen;
(j) apartheid;
(k) andere onmenselijke handelingen van vergelijkbare aard waardoor opzettelijk ernstig lijden of ernstig lichamelijk letsel of schade aan de geestelijke of lichamelijke gezondheid wordt veroorzaakt.

Een aanval gericht tegen een burgerbevolking wordt in de tweede paragraaf omschreven als “een wijze van optreden die het meermalen plegen van in het eerste punt bedoelde handelingen tegen een burgerbevolking met zich brengt ter uitvoering of met de oog op de voortzetting van het beleid van een Staat of ter organisatie tot het plegen van een dergelijke aanval”.

Dit moet volgens mij worden samengelezen met artikel 5 van het Statuut waarin wordt bepaald dat het Hof bevoegd is voor de “ernstigste misdaden die de internationale gemeenschap in haar geheel met zorg vervullen”.

Misdaden tegen de mensheid worden in een interpretatief memorandum verder als volgt omschreven (in het Engels):

(...) particularly odious offenses in that they constitute a serious attack on human dignity or grave humiliation or a degradation of one or more human beings. They are not isolated or sporadic events, but are part either of a government policy (although the perpetrators need not identify themselves with this policy) or of a wide practice of atrocities tolerated or condoned by a government or a de facto authority. However, murder, extermination, torture, rape, political, racial, or religious persecution and other inhumane acts reach the threshold of crimes against humanity only if they are part of a widespread or systematic practice.

Isolated inhumane acts of this nature may constitute grave infringements of human rights, or depending on the circumstances, war crimes, but may fall short of meriting the stigma attaching to the category of crimes under discussion. On the other hand, an individual may be guilty of crimes against humanity even if he perpetrates one or two of the offences mentioned above, or engages in one such offense against only a few civilians, provided those offenses are part of a consistent pattern of misbehavior by a number of persons linked to that offender (for example, because they engage in armed action on the same side or because they are parties to a common plan or for any similar reason.)

Consequently when one or more individuals are not accused of planning or carrying out a policy of inhumanity, but simply of perpetrating specific atrocities or vicious acts, in order to determine whether the necessary threshold is met one should use the following test: one ought to look at these atrocities or acts in their context and verify whether they may be regarded as part of an overall policy or a consistent pattern of an inhumanity, or whether they instead constitute isolated or sporadic acts of cruelty and wickedness (eigen onderlijning).

De misdrijven van de bende kunnen volgens mij niet worden omschreven als een wijdverbreide of stelselmatige aanval gericht tegen een burgerbevolking. Men moet hier volgens mij toch ook echt rekening houden met de schaal van de misdrijven. Het Internationaal Strafhof houdt zich bezig met dossiers waar sprake is van tienduizenden slachtoffers. De bende heeft daarentegen 28 doden op haar geweten. Dat is uiteraard hoog, maar het bereikt volgens mij (lang) niet de drempel vanaf wanneer sprake kan zijn van een wijdverbreide of stelselmatige aanval.

Uit een antwoord op een parlementaire vraag blijkt dat ook De Valkeneer er niet van overtuigd is dat sprake zou zijn van misdaden tegen de mensheid. Vooralsnog vond ik geen voorbeeld van een jurist die er anders over dacht.

Ten vierde is de bevoegdheid van het Internationaal Strafhof “complementair” ten aanzien van de nationale rechtshandhaving. Dat blijkt uit de preambule en de artikelen 1, 17, 18 en 19 van het Statuut. Dat betekent dat het in eerste instantie aan de nationale staten is om misdaden tegen de mensheid te vervolgen, hetgeen in België i.v.m. de bende van Nijvel ook wordt getracht.

Wat dit laatste betreft moet worden gewezen op artikel 17 van het Statuut (getiteld: “Vragen met betrekking tot ontvankelijkheid”). Dat luidt als volgt:

1. Gelet op het tiende punt van de Preambule en op artikel 1 van dit Statuut kan het Hof een zaak niet-ontvankelijk verklaren indien :
(a) in de zaak onderzoek of vervolging plaatsvindt door een Staat die ter zake rechtsmacht heeft, tenzij die Staat niet bereid of niet bij machte is om het onderzoek of de vervolging tot een goed einde te brengen.
(b) in de zaak een onderzoek is ingesteld door een Staat die ter zake rechtsmacht heeft en die Staat beslist heeft de betrokken persoon niet te vervolgen, tenzij de beslissing het gevolg was van het niet bereid of niet bij machte zijn van de Staat om de vervolging tot een goed einde te brengen;
(c) de betrokken persoon reeds heeft terechtgestaan voor gedragingen waarop de klacht betrekking heeft, en niet door het Hof kan worden berecht krachtens artikel 20, derde punt;
(d) de zaak niet voldoende ernstig is om verdere stappen van het Hof te verantwoorden.

2. Bij de vaststelling of er sprake is van het ontbreken van bereidheid van een Staat in een bepaalde zaak beoordeelt het Hof, met inachtneming van de in het internationaal recht erkende beginselen van een behoorlijke rechtsgang, of een of meer van de volgende omstandigheden zich voordoen :
(a) de procedure werd of wordt ingesteld of de beslissing van de Staat werd genomen teneinde de betrokken persoon te onttrekken aan zijn strafrechtelijke aansprakelijkheid voor misdaden waarover het Hof rechtsmacht bezit als bedoeld in artikel 5;
(b) er is sprake van onverantwoorde vertraging in de procedure die, onder de omstandigheden, niet verenigbaar is met het voornemen de betrokken persoon te doen terechtstaan;
(c) de procedure werd of wordt niet gevoerd op een onafhankelijke of onpartijdige wijze, maar op een wijze die, onder de omstandigheden, niet verenigbaar is met het voornemen om de betrokken persoon te doen terecht staan.

3. Bij de bepaling of er in een bijzondere zaak sprake is van onmacht van de Staat, gaat het Hof na of de Staat vanwege een algehele of substantiële ineenstorting of de niet-beschikbaarheid van zijn nationale rechterlijke organisatie, niet bij machte is de verdachte in handen te krijgen of het noodzakelijke bewijsmateriaal en de noodzakelijke getuigenverklaringen te verzamelen of anderszins niet bij machte is tot het voeren van de procedure (eigen onderlijning).

Het Internationaal Strafhof zal, indien geconfronteerd met het dossier van de bende, de zaak hoogstwaarschijnlijk onontvankelijk verklaren omdat reeds een onderzoek wordt gevoerd en de uitzonderingen (niet kunnen of niet willen) hoogstwaarschijnlijk niet van toepassing zijn. De Belgische rechterlijke organisatie is ten eerste niet ineengestort of niet beschikbaar. Daarnaast kan niet worden gesproken van een gebrek aan bereidheid om de zaak op te lossen gezien de toch omvangrijke middelen die intussen zijn gespendeerd en het optrekken van verjaringstermijnen, hetgeen aantoont dat de staat wel degelijk de daders wilt straffen. Eventuele theorieën over sabotage van het onderzoek vanuit de staat zelf zijn volgens mij onvoldoende gestoffeerd om de rechters te kunnen overtuigen.

coconut, in dossiers als de Bende van Nijvel vertrouw ik niet op de verslaggeving in de media. Deze nemen volgens mij veel te vaak (sensationele) informatie over van elkaar zonder een degelijke bron. Ik zou liefst een primaire bron (lees: PV of iets dergelijks) hebben.

Wat de teddybeer betreft, de volgende passages komen uit het boek "De X-dossiers. Wat België niet mocht weten over de zaak Dutroux" (beschikbaar via » files.edgewanderer.com):

De eerste passage:

Samenvatting van de inhoud van de verhoren 10 tot en met 13 Verhoor 10 op datum van 09.12.1996:

(...)

a) een teddybeer die Nihoul zou hebben geschonken aan Christine Van Hees en waarover X1 ons de volgende details geeft: het gaat om een beertje `Heart to Heart' van bij Christiaensen, waarvan het hart klopt wanneer men ermee schudt. Tijdens het doorzoeken van de voorwerpen die in beslag werden genomen tijdens een huiszoeking in de woning van X1, hebben wij in een fotoalbum een rood etiket `Heart to Heart' teruggevonden, met een handgeschreven vermelding die preciseert dat deze beer aan X1 werd geschonken door haar verloofde van die tijd. Deze vaststellingen maken het voorwerp uit van het proces-verbaal 152.461/97 op datum van 29.10.1997.

b) een fiets waarover Xl ons de volgende beschrijving geeft. Het gaat om een grote zwarte fiets, Hollands type. Wat de fiets en de teddybeer betreft, werden de ouders van Van Hees evenals een groot aantal personen uit haar omgeving ondervraagd op dit punt. Geen onder hen bevestigt dat Christine Van Hees ooit dergelijke voorwerpen bezat. Deze vaststellingen maken het voorwerp uit van het proces-verbaal 152.536/97 op datum van 13.11.1997.

Een andere passage:

Intrigerend is ook het verhaal van de teddybeer, al is het helemaal niet zo dat het de herlezers zijn die erachter kwamen dat de ouders van Christine Van Hees zich niets kunnen herinneren van een knuffeldier zoals X1 het beschrijft. Het is De Baets' secondant Aimé Bille die zich reeds in april 1996 bij Christiaensen zo'n beer gaat aanschaffen, ermee naar de ouders trekt en kennis neemt van het feit dat deze beer hen niets zegt.

Wat de X1-speurders op dat ogenblik vooral interesseert, is de datum waarop het Heart tot Heart-beertje in België op de markt kwam. In 1983, zo bevestigt de fabrikant. In tegenstelling tot het plaatje van Tears for Fears achten de herlezers dit gegeven geen vermelding waard. Het feit dat Regina Louf krak dezelfde beer cadeau kreeg van haar verloofde, zonder dat ze daar tijdens haar getuigenis iets over zei, is een indicatie dat ze misschien zaken met elkaar vermengt. Zelf kan Regina Louf zich niks herinneren van een dergelijke teddybeer. Ook haar huidige echtgenoot, die haar de teddybeer zou hebben geschonken, herinnert zich daar niets van.

Wat het citaat betreft uit uw post.

Ja, dat heb ik inderdaad geschreven in het deel over de moord op het echtpaar Szymusik in Anderlues. Een spoor leidde naar het Italiaanse maffia milieu in Henegouwen (oa Morlanwelz werd expliciet genoemd). Over dit spoor is echter weinig concreet publiek gemaakt.

Wat Aramco betreft, ik weet niet hoe concreet uw spoor is maar de enige vennootschap met die naam die ik zo kan terugvinden en die destijds actief kon zijn is een vennootschap uit het Antwerpse (Berchem, Wommelgem, Borgerhout). Op deze link van het Belgisch Staatsblad vindt u de publicaties tot 1983 terug » www.ejustice.just.fgov.be Misschien had u deze informatie al.

Als het een valabel spoor is, is het enige dat er voor u opzit om te gaan snuisteren in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad.

Artikel 351 van het toenmalige Wetboek van Strafvordering luidde als volgt:

Indien de beschuldigde slechts bij eenvoudige meerderheid aan het hoofdfeit schuldig wordt verklaard, beraadslagen de rechters onder elkaar over hetzelfde punt. Hij wordt vrijgesproken indien de meerderheid van het hof zich niet met de meerderheid van de jury verenigt

Thans is dit principe (iets anders verwoord opgenomen) in artikel 335 van datzelfde wetboek:

Indien de beschuldigde slechts bij eenvoudige meerderheid aan het hoofdfeit schuldig wordt verklaard, spreekt het hof zich uit. De beschuldigde wordt vrijgesproken indien de meerderheid van het hof het standpunt van de meerderheid van de jury niet volgt

Het is niet "de rechter" maar "het Hof", bestaande uit 3 rechters. De rechters zijn daarbij, net als de jury, neutraal. Daar de beslissing van de jury 7 tegen 5 was, is er sprake van een eenvoudige meerderheid. In een dergelijk geval verplicht de wet dat het Hof beraadslaagt. Het is de rechters in een dergelijk geval dus verboden zich zomaar neer te leggen bij het oordeel van de jury. Zij moeten zelf hun oordeel vormen. Het kan de rechters niet verweten worden dat zij de wet toepassen.

Verder nog enkele vragen of opmerkingen aan forumlid Coconut:

Dat Bouhouche nooit is verontrust i.v.m. Hilton is niet verwonderlijk. Zoals ik reeds heb gezegd volgt uit de getuigenis van X2 dat mevrouw Bouhouche niet bij de bewuste vergadering aanwezig was. Haar naam staat immers niet tussen de aanwezigen.

Wat is er zo belangrijk aan de datum 5 februari 1979? Is het verhaal i.v.m. die twee mannen en de moord gebaseerd op een echt verhaal? Ik begrijp niet direct waar het over gaat.

Of Nihoul daadwerkelijk een teddybeer heeft gegeven aan Christine van Hees wordt toch betwist. Voor zover ik kan zien doet alleen X1 hierover een verklaring. Uit de andere samenvattingen van verhoren blijkt dat de andere getuigen niets weten van een teddybeer (wat uiteraard niet wilt zeggen dat het niet waar is). Hiervoor verwijs ik naar het dossier waarvan de vindplaats werd meegedeeld door forumlid Scaramouche, zoeken op trefwoord "teddy". Ook in de media blijken er twijfels te zijn over het verhaal van de teddybeer, al kan ik de hele artikels niet lezen wegens een paywall (oa » www.demorgen.be).

Wat betreft de vermeende vergadering van Nihoul met verschillende ministers

Ik heb in mijn vorige posts nader verklaard waarom volgens mij de veelgehoorde uitspraken i.v.m. een bijeenkomst in het Hilton (veel) verder gaan dan wat op basis van het beschikbare materiaal (die ene passage in de samenvatting van verschillende verhoren) kan worden besloten. Zo heeft X2 mevrouw Bouhouche niet genoemd als één van de aanwezigheden bij de vermeende vergadering. Ook heeft ze verklaard zelf niet aanwezig te zijn geweest.

Wat het (vermeende) gebrek aan ontkenning betreft moet er toch een en ander worden opgemerkt. Ten eerste is niet geweten of de aanwezigen het bestaan van de bijeenkomst ooit hebben ontkend. Voor hetzelfde geld is dit wel degelijk gebeurd maar weten we dat gewoon niet. Ten tweede is het misschien ook nooit uitdrukkelijk gevraagd. De bewering over de vermeende vergadering wijkt namelijk op een cruciaal punt af van een “roddel” in een PV over kindermisbruik. Het eerste is namelijk hoegenaamd geen misdrijf. Het kan dan wel verdacht overkomen, het samenzitten met Nihoul is vooralsnog niet strafrechtelijk gesanctioneerd. Dat men de genaamde personen dus niet stante pede uit bed licht is begrijpelijk. Wanneer iemand wordt beschuldigd van een misdrijf, en al helemaal kindermisbruik, ligt dat uiteraard anders. Ten derde kan een afwezigheid van een ontkenning te verklaren zijn vanuit een instelling als “I am not even going to diginify that with an answer”. Ten vierde is uit de afwezigheid van een ontkenning een bevestiging afleiden een redelijk grote denkfout. Ten vijfde zijn de heren (of minstens de meeste) reeds enkele jaren dood. Wat het geven van “whereabouts” betreft, bij afwezigheid van een duidelijk datum is dat uiteraard onmogelijk.

Over Nihoul

Dat hij verschillende mensen binnen de PSC en CEPIC kende, alsook mensen met een PSC-stempel, neem ik aan. Hij hielp onder andere bij de organisatie van verkiezingscampagnes en kon de hulp inroepen van minstens één PSC-magistraat.

Het is mij vooralsnog niet duidelijk hoe ver deze invloed reikte. Ik geloof ook niet dat deze bijzonder hoog reikte. De man is namelijk wel degelijk verschillende malen veroordeeld en was dus hoegenaamd niet “immuun”. Dat hij zelf uitspraken doet over de lengte van zijn arm is uiteraard te begrijpen als je weet dat hij een oplichter is. Als de mensen geloven dat je een lange arm hebt, kun je daar wel wat voordeel mee doen. Mensen met echt veel macht moeten hier doorgaans echter niet over pochen en blijven in de schaduw.

Zijn latere levensomstandigheden zijn volgens mij ook wat ze zijn. Hoe door en door slecht je ook bent, als je geld hebt kun je huren wat je wilt. Desnoods gebruik je een tussenpersoon. Als het netwerk en de macht van Nihoul werkelijk zo groot zouden zijn geweest zou hij volgens mij heus wel iets luxueus hebben gehad en hoogstwaarschijnlijk zelfs verkast zijn naar het buitenland.