271

Re: Verjaring

Uit een gesprek dat forumlid Sebastiaan had met André Bourgeois, voorzitter van de eerste bendecommissie:

Over de verjaringstermijn:

"De termijn verlengen is het stomste wat men kan doen. Natuurlijk begonnen na de arrestatie alle partijen te roepen dat ze voorstander zijn van een verlenging. Mijn mening : doe het niet. Alleen als de verjaring er komt, kunnen we misschien iets te weten komen. De kans bestaat wel dat er dan iemand die een glas teveel drinkt wat overmoedig wordt en teveel zegt."

Het hele gesprek kan je hier lezen » Forum

"Le monde est dangereux à vivre! Non pas tant à cause de ceux qui font le mal, mais à cause de ceux qui regardent et laissent faire." Volg ons via » Facebook | twitter | YouTube

272

Re: Verjaring

Uit een De Morgen-artikel van april 2000:

(...) De volksmond wil dat een moord in België na twintig jaar verjaart. De juridische realiteit is complexer. Er geldt een verjaringstermijn van tien jaar die door het parket met nog eens tien jaar kan worden verlengd door ‘een daad van stuiting’ te stellen. Dat houdt niet meer in dan een pennentrek op het juiste moment. Zit die pennentrek echter niet in het dossier, dan begint de tweede termijn pas te lopen vanaf het tijdstip van de laatste onderzoeksdaad in de eerste tien jaar.

Het eerste optreden van de Bende van Nijvel dateert van 30 september 1982, met de moord op een politieman in Waver. (1) Als alles goed is gegaan, is die moord vervolgbaar tot 30 september 2002. Advocaat Peter Callebaut, die verschillende families van slachtoffers vertegenwoordigt, betwijfelt dat alles gegaan is zoals het hoorde. Hij wijst op het feit dat het dossier tussen 1990 en 1995 heeft liggen beschimmelen in het justitiepaleis van Charleroi. Tot vandaag heeft niemand hem ervan kunnen overtuigen dat het parket tijdig heeft ‘gestuit’. Stel dat er na 1990 effectief niets meer is gebeurd, dan zijn de Bende-feiten op dit ogenblik waarschijnlijk al verjaard en kan er nooit nog een proces komen. (2)

Zou dat de reden kunnen zijn waarom de boeken eind juni dichtgaan? “Absoluut niet”, reageert Claude Michaux: “Dit kan uit de mond van een magistraat brutaal klinken, maar I don’t care. Mocht het ooit zover komen, laat de juristen het dan maar onder elkaar uitvechten. Ik trek mij van die verjaringsproblematiek niks aan. Trouwens, we gaan het onderzoek niet afsluiten. Toch niet voor november 2005, want dat is het definitief te laat. We zullen het met minder mensen doen. We gaan wél door. Desnoods tot de laatste dag. Na al die jaren wordt zo’n dossier een obsessie, een verslaving, ook al behoor je tot een steeds kleinere groep van mensen die het kent. En misschien, wie weet, voltrekt het mirakel zich ooit nog.”

Lees hier het hele artikel » Nieuws

(1) Fout, het eerste optreden van de Bende van Nijvel is de overval in Dinant.
(2) Heeft Peter Callebaut eigenlijk ooit een antwoord gekregen op zijn vraag over de 'stuiting van het onderzoek'?

"Le monde est dangereux à vivre! Non pas tant à cause de ceux qui font le mal, mais à cause de ceux qui regardent et laissent faire." Volg ons via » Facebook | twitter | YouTube

273

Re: Verjaring

In Nijvel begint het proces tegen Richard Remes. Dankzij de verlening van de verjaringstermijn is dit proces kunnen starten. Ze zitten wel met een probleem, namelijk de limieten van het geheugen:

(...) Les limites de la mémoire

Les jurés et la cour devront se projeter dans les témoignages recueillis il y a près de 30 ans. Ils seront confrontés aux limites de la mémoire que les témoins (certains sont décédés) auront conservée des faits. L’accusation et la défense devront se satisfaire des indices récoltés à une époque où la téléphonie n’était pas encore le premier auxiliaire de l’enquête criminelle et où la police scientifique ne disposait pas encore des techniques mises en œuvre au XXIe siècle.

Ce procès, le premier à concerner en Belgique une affaire aussi ancienne (si l’on exclut l’exceptionnel procès en révision posthume en 1996 de la collaboratrice flamande Irma Laplasse, exécutée en 1945), sera un laboratoire judiciaire.

Le cours des débats dira si l’administration d’une bonne justice, respectueuse des droits de la défense, est conciliable avec l’écoulement du temps. Les opposants à l’extension de la prescription pénale, votée « en opportunité » en octobre 2016 pour permettre la poursuite de l’enquête sur les tueurs du Brabant, redoutaient que les deux soient opposés.

Des fractures post-mortem

Richard Remes devra lui aussi se projeter 30 ans en arrière pour assumer sa défense. Comme en 1988, il nie farouchement avoir maquillé le meurtre de la petite en accident, une défenestration imputable à une imprudence enfantine. Le 15 janvier 1988, Remes, alors âgé de 32 ans, avait passé la soirée avec sa jeune maîtresse de 21 ans dans l’appartement de la rue Haute qu’il avait quitté vers 23 h 30. Le lendemain matin, à 8 h, le corps de Sandra était retrouvé au pied de l’immeuble. L’autopsie avait révélé une compression de la poitrine et des fractures post-mortem, suggérant une mise en scène. Le mobile affecté à Remes résidait dans l’apparente détermination de sa maîtresse, la mère de la fillette, à le quitter.

Lees hier het hele artikel » www.lesoir.be

"Le monde est dangereux à vivre! Non pas tant à cause de ceux qui font le mal, mais à cause de ceux qui regardent et laissent faire." Volg ons via » Facebook | twitter | YouTube

274

Re: Verjaring

Laat het Bende-dossier verjaren

(...) In plaats van een juridisch bedenkelijke wetswijziging had de minister twee jaar geleden beter de waarheid gezegd. En die is even simpel als pijnlijk: een proces waarbij geoordeeld wordt over schuld en onschuld zal nooit meer plaatsvinden. Dat is uiteraard betreurenswaardig, maar zeker niet uniek. De meest gruwelijke feiten in de menselijke geschiedenis werden nooit aan een rechterlijk oordeel onderworpen.

Na verloop van tijd wint het belang van de historische waarheid het van het belang van de juridische waarheid. Dat moment is aangebroken. In plaats van meer politiemensen op het onderzoek te zetten moet de politie er juist mee stoppen. Laat politiemensen zich bezighouden met actuele feiten die wel nog kans maken om bij de rechter te belanden. De terreurdreiging zorgt al voldoende voor overbelasting van vaak onderbemande diensten. Politiemensen zijn geen geschiedschrijvers maar moeten ervoor zorgen dat verdachten van misdrijven door rechters kunnen worden beoordeeld.

Lees hier de hele opinie » Nieuws

Het zal de meesten niet verbazen dat ik deze opinie volg.

"Le monde est dangereux à vivre! Non pas tant à cause de ceux qui font le mal, mais à cause de ceux qui regardent et laissent faire." Volg ons via » Facebook | twitter | YouTube

275

Re: Verjaring

Hugo Coveliers over de 'voordelen' van een verjaring van het Bende-dossier. Je zult het me niet vaak horen zeggen, maar Hugo Coveliers heeft gelijk. smile Hoe erg het ook is voor de nabestaanden en slachtoffers, een proces zal er nooit komen.

"Op deze manier gaan ze het nooit oplossen. Het is verschrikkelijk voor de slachtoffers, want iedereen wil weten waarom zijn vrouw, kind of ouders zijn vermoord. Maar ik denk dat de verjaring de enige oplossing is. Vergoed de slachtoffers, royaal, en laat ook historici, juristen en criminologen toe in het dossier. Dat kan niet zolang het een strafonderzoek is, want dan schend je het geheim van het onderzoek. Een mens kan zich ook niet inbeelden dat deze zaak ooit voor de rechtbank komt: het dossier bestaat uit drie miljoen pv's. En een rechter moet die allemaal lezen, want die mag zich niet baseren op wat hij in de krant gelezen heeft. Dat kan toch niet?"

Een ander argument voor verjaring: dan komen misschien eindelijk de tongen los.

"Je kan hopen dat er dan eindelijk iemand zal praten. Als ik me niet vergis was het Frans Reyniers, hoofd van de gerechtelijke politie van Brussel, die over de Delhaize-beloning zei: 'Voor 10 miljoen frank verklikken ze in het milieu zelfs hun vader en moeder.' Als er voor 10 miljoen frank niemand opstaat om te praten, dan is er iets loos. In het misdaadmilieu praat op een gegeven moment altijd iemand zijn mond voorbij, maar hier niet. Voor mij bewijst dat dat de betrokkenen heel sterk geloofden in dat project."

Bron: Humo | 7 november 2017

"Le monde est dangereux à vivre! Non pas tant à cause de ceux qui font le mal, mais à cause de ceux qui regardent et laissent faire." Volg ons via » Facebook | twitter | YouTube

276

Re: Verjaring

Zie mijn post » Forum

277

Re: Verjaring

Ook Paul Ponsaers volgt de redenering van een onafhankelijk onderzoek.

Komt er ooit nog een proces?

"Nee. De meeste verdachte zijn dood of zitten in het verre buitenland. Er is zoveel tijd verstreken, en er zijn zo weinig DNA-spore. Zelfs als men er nog in slaagt om te bewijzen dat Bonkoffsky de Reus was, zal geen enkele rechter met dat monsterdossier van miljoenen pagina's, en wellicht tal van procedurefouten, aan de slag kunnen. Maar dat betekent niet dat je niet meer moet proberen om de waarheid naar boven te halen. In de zaak van Julien Lahaut heeft men historici ingeschakeld om een onafhankelijk onderzoek te voeren. Zij hebben de daders kunnen aanduiden. Daarmee schenk je de publieke opinie genoegdoening."

"Deze zaak is een barometer voor het democratische gehalte van onze rechtstaat. U moet zich het klimaat in de jaren 80 voorstellen: mensen durfden op vrijdagavond nog amper naar de supermarkt. Jarenlang was iedereen een potentieel slachtoffer. Ook de staatsapparaten waren angstig. Ze voelden die Bende aan als heel bedreigend. Het is geen toeval dat er al twee parlementaire onderzoekscommissies zijn geweest. Men heeft de verjaringstermijn verlengd om ervoor te zorgen dat de zaak alsnog kon worden uitgespit. Zolang dat niet is gebeurd, onthoudt een deel van de publieke opinie maar één ding: de staat is verdacht. Dan heeft de Bende gewonnen."

Bron: Humo | 14 november 2017

"Le monde est dangereux à vivre! Non pas tant à cause de ceux qui font le mal, mais à cause de ceux qui regardent et laissent faire." Volg ons via » Facebook | twitter | YouTube

278

Re: Verjaring

Vandaag staat er in Het Nieuwsblad een interview met Hugo Coveliers. Ook hier gaat het over de verjaring van het Bende-onderzoek:

Wat moet er nu gebeuren?

“Laat het verjaren. Er zal toch nooit een proces van komen. Het dossier beslaat ondertussen miljoenen pagina’s. Een advocaat van een beschuldigde zou daar tijdens het proces het meest onbenullige pv kunnen uitpikken, waarop de rechter dat dan eerst zou moeten gaan lezen, en vervolgens heeft die advocaat alweer een nieuw pv klaar.”

“Ik vind het heel erg voor de nabestaanden van de slachtoffers. Men moet hen eerst royaal vergoeden, niet krenterig zoals dat vaak gaat. En eens het verjaard is, wordt het openbaar en kunnen historici en andere wetenschappers er zich in verdiepen. Dat moet ons in staat stellen om misschien niet meer de daders, maar toch het motief te achterhalen. Dat is toch ook belangrijk voor wie wil weten waarom zijn zus, vader of broer vermoord is.”

Wat is precies de meerwaarde van hier historici op los te laten?

“Ik denk dat die gemakkelijker verbanden zien en zich beter kunnen inleven in de tijdgeest. We hebben er 30 jaar criminologen en politiemensen op laten zoeken. Er is niets gevonden. Ik zeg ook niet dat die speurders van het dossier gehaald moeten worden. Iedereen kan maar beter samenwerken. Maar dus wel eerst de slachtoffers betalen, want je ontneemt hen wel het laatste sprankeltje hoop.”

Zullen slachtoffers als David Van de Steen en zijn advocaat Jef Vermassen, die nog alles in het werk willen stellen om de daders te ontmaskeren, daar vrede mee nemen?

“Als je het hen goed uitlegt, denk ik dat ze dat wel zullen aanvaarden, ook Jef Vermassen. Hij heeft nog niets van het dossier gelezen. Gaat hij de rest van zijn leven daaraan spenderen? En ik weet niet welke gouden tips hij nog achter de hand heeft. Maar hetgeen hij tot nog toe gezegd heeft, was al bekend en is al behandeld in de commissie.”

Lees hier het hele interview » Nieuws

"Le monde est dangereux à vivre! Non pas tant à cause de ceux qui font le mal, mais à cause de ceux qui regardent et laissent faire." Volg ons via » Facebook | twitter | YouTube

279

Re: Verjaring

Hilde Geens over de mogelijkheid om het Bende-dossier te laten verjaren:

Zou het dossier dan toch niet beter verjaren, zodat externe experts en wetenschappers het van voren af aan kunnen uiteenrafelen? Zo is ook de moord op het communistische Kamerlid Julien Lahaut in 1950 uiteindelijk opgelost geraakt.

Geens: “Verjaring is moeilijk te verantwoorden tegenover de slachtoffers van de Bende: dan zou justitie het helemaal opgeven. Sommige slachtoffers willen er niets meer over horen, omdat ze alle valse hoop en nieuwe pistes moe zijn. Andere slachtoffers vinden het net goed dat de verjaringstermijn in 2015 weer is verlengd: ‘Anders zouden de daders die nog leven zich geen zorgen meer moeten maken’, vertellen ze me. En dat vinden ze onaanvaardbaar. Verjaard is verjaard, hè. Ik vind eigenlijk dat moord nooit zou mogen verjaren.”

(...)

Geeft die telkens weer verlengde verjaring de slachtoffers dan geen valse hoop?

Geens: “Ik ben pessimistisch over de oplossing van de zaak, en toch wil ik blijven hopen dat er ooit weer een paar speurders opstaan die bijvoorbeeld de losse eindjes die ik net noemde eens helemaal uitspitten. (lacht) Ik ben dus hoopvol, maar tegen beter weten in.”

Lees hier het hele interview » Nieuws

"Le monde est dangereux à vivre! Non pas tant à cause de ceux qui font le mal, mais à cause de ceux qui regardent et laissent faire." Volg ons via » Facebook | twitter | YouTube

280

Re: Verjaring

Ik zou graag een bedenking in verband met de verjaringstermijnen posten over iets wat naar mijn mening teveel over het hoofd wordt gezien. Het komt wel in het begin van deze draad een paar keer eventjes aan bod en een passage erover was ook te lezen in een artikel in De Standaard enige tijd terug.

Samengevat komt het erop neer dat elk proces tegen een verdacht bendelid slechts zin heeft indien men ook bewijzen heeft voor zijn betrokkenheid bij de overval in Aalst. Indien men die persoon niet kan linken aan Aalst zullen zijn daden gedekt zijn door de verjaring van de strafvordering.

Ten eerste leg ik even kort enkele strafrechtelijke begrippen uit die relevant zijn voor de regels over de verjaring.

Ik wil hier vooraf de nadruk leggen op het individuele karakter van de straf. Straffen, termijnen, verschoningsgronden en zo verder, moeten worden vastgesteld voor elke beklaagde afzonderlijk. Er kan bijvoorbeeld niet zomaar een “collectieve schuld” worden vastgesteld voor daden die zijn gepleegd door anderen, ook niet binnen een bende.

In ons recht kan een onderscheid gemaakt worden tussen 2 soorten misdrijven, aflopende en voortdurende misdrijven. Aflopende, of ogenblikkelijke, misdrijven voltrekken zich zodra al hun “constitutieve bestanddelen” (de voorwaarden) vervuld zijn. Een voorbeeld is een moord, zodra men het leven van iemand heeft genomen loopt het misdrijf af. Voortdurende misdrijven bestaan uit een bepaalde strafbare toestand die wordt gehandhaafd. Bijvoorbeeld bendevorming.

De verjaring begint bij aflopende misdrijven te lopen zodra het misdrijf voltooid is. Bij voortdurende misdrijven begint deze te lopen bij het einde van de strafbare toestand. Ingeval van bendevorming bijvoorbeeld bij het einde van het lidmaatschap ervan, pas als men uit de bende stapt begint de verjaringstermijn te lopen.

Een ander onderscheid in ons strafrecht is dat tussen enkelvoudige en samengestelde misdrijven (ook wel collectieve of voortgezette misdrijven genoemd. Enkelvoudige misdrijven bestaan uit één strafbare gedraging, bijvoorbeeld de diefstal van een juweel. Samengestelde misdrijven bestaan uit verschillende misdrijven die als één misdrijf worden beschouwd omdat zij worden gezien als een “opeenvolgende en voortgezette uitvoering van eenzelfde misdadig opzet”.

Dit houdt in dat alle misdrijven deel waren van één “crimineel project”. Daarbij kan het zowel gaan om dezelfde soort misdrijven (een reeks diefstallen, een reeks moorden) als verschillende soorten misdrijven ( autodiefstal, wapendiefstal en dan met die auto en dat wapen een overal plegen bijvoorbeeld). De strafrechter beslist of er in het geval dat hem voorligt sprake is van een samengesteld misdrijf. Wat wel van belang is, is dat dit “misdadig opzet” moet bestaan in hoofde van de dader.

De verjaring begint bij enkelvoudige misdrijven bij het ogenblik van het feit zelf, bij samengestelde misdrijven begint de verjaring te lopen vanaf vanop de datum dat het laatste feit gepleegd werd, in het voorbeeld dus die overval.

Wat men ook goed moet begrijpen is dat niet “het misdrijf” verjaart, maar wel de strafvordering tegen elke dader. Er moet dus beklaagde per beklaagde worden afgegaan of de strafvordering verjaard is, en het is mogelijk dat de ene mededader ontsnapt en de andere niet omdat de verjaringstermijnen op andere momenten begonnen te lopen. Zoals hierboven aangegeven heeft dat te maken met het feit dat onze strafvervolging is toegemeten op het individu.

De verlenging van de verjaringstermijnen, vervat in de “Potpourri I”-wet trad in werking op 29 oktober 2015. De strafvorderingen die zijn verjaard vóór die datum zijn in principe onherroepelijk verjaard, omdat een nieuwe wet reeds verjaarde strafvorderingen niet kan doen “herleven”. Dit is het “verworven verval van strafvordering” en is meermaals bevestigd, onder andere door ons Hof van Cassatie.

De teneur in de media dat door de nieuwe verjaringstermijn “de misdrijven van de Bende van Nijvel” nog niet verjaard zijn, dient dus op zijn minst serieus genuanceerd te worden.

Indien de speurders bewijzen hebben tegen iemand omwille van feiten andere dan de overval op Aalst staan zij eigenlijk nog nergens om een veroordeling te verkrijgen.

De speurders zullen moeten bewijzen dat de feiten gepleegd door de verdachte deel uitmaken van hetzelfde misdadige opzet als feiten die nog niet zijn verjaard. Zoals hierboven aangegeven moet dit opzet bestaan in hoofde van de dader. In de praktijk zullen zij dus moeten bewijzen dat de verdachte niet enkel schuldig is aan een bepaald feit (bijvoorbeeld de moorden in Anderlues) maar ook, schuldig of tenminste medeplichtig, aan de overval in Aalst.

Ik hoop dat ik dit een beetje helder heb kunnen verwoorden. Ik wou het bondig genoeg houden om te kunnen posten maar toch de essentie meegeven. Indien ergens verduidelijking nodig is, ben ik steeds bereid om iets dieper in te gaan op een bepaald aspect voor zover ik dat zou kunnen.